Obama chưa rời Nhà Trắng, Trump đã can thiệp chính sự

Tổng thống Mỹ Barack Obama và Tổng thống tân cử Donald Trump đang dành cho nhau những lời lịch sự, nhưng đằng sau đó là những động thái nhằm chặn lại chính sách của người còn lại.

Video Trump chạm mặt Obama tại Nhà Trắng Tổng thống trúng cử Donald Trump đã có cuộc gặp gỡ với đương kim Tổng thống Barack Obama tại Phòng Bầu dục, một ngày sau cuộc bầu cử.

Chưa đợi đến ngày nhậm chức, Trump đã kịp vài lần xáo trộn chế độ của chính quyền đương nhiệm. Chỉ trong 24 giờ, ông muốn lật ngược tính toán của Tổng thống Obama tại Liên Thích hợp Quốc, tuyên bố nước Mỹ phải tăng mạnh năng lực hạt nhân và thay đổi nhà sản xuất tranh đấu cơ của Lầu Năm Góc.

Trump cũng liên tiếp tuyên bố chắc nịch với China. Trong lúc chính quyền Obama tuyên bố China phải trả lại chiếc tàu lặn không người lái (UUV) Bắc Kinh thu giữ trên Biển Đông, Trump lên Twitter tuyên bố: "China cứ giữ lấy chiếc UUV".

Các tuyên bố của Trump có thể mơ hồ và ảnh hưởng của chúng về vĩnh viễn là gây tranh luận. Đương nhiên, việc địa chỉ với Israel và Ai Cập là những can thiệp chẳng thể chối biện hộ tham gia công tác của chính quyền đương chức.

Trump tỏ ra quý mến Obama về mặt cá nhân nhưng điều đó không xóa được khác biệt quan điểm quá lớn giữa nhị người. Ảnh: Getty.

Việc không giống nhau trên một loạt vấn đề giữa nhị người được New York Times diễn tả như "nhị chính quyền tranh chấp tay đôi với nhau." Động thái này cũng đi ngược nguyên lý: nước Mỹ chỉ nên có một tổng thống tham gia mỗi thời gian. 

Về phần chính mình, chính quyền Obama cũng đang có những động thái quyết liệt để kiểm soát an ninh di sản. Trong tuần này, Obama đã ban hành lệnh cấm lâu dài đối với việc khai thác dầu và khí đốt ở một khu vực mênh mang thuộc Bắc cực và Đại Tây Dương.

Lệnh cấm của ông Obama phụ thuộc Luật Thềm đất liền năm 1953 của Mỹ. Ví như muốn lật lại lệnh này, ông Trump phải kiện ra tòa và quy trình pháp lý để đảo ngược lệnh cấm sẽ kéo dài phổ biến năm.

Đây được xem là bước chuẩn bị của Tổng thống Obama để bảo kê di sản môi trường của mình trong bối cảnh người kế nhiệm luôn tuyên bố chuyển đổi khí hậu chỉ là trò lừa và dọa rút Mỹ khỏi Hiệp định Paris về Chuyển đổi Khí hậu.

Tổng thống Obama đang làm cho khôn xiết để cứu vãn những di sản trong 8 năm nhiệm kỳ của bản thân. Ảnh: Getty.

Trump đang cố vô hiệu hoá chính quyền Obama

"Nói một cách thức nào đấy, Trump đang cố vô hiệu hóa chính quyền Obama", New York Times dẫn lời Douglas G. Brinkley, giáo sư sử học và là người nghiên cứu về các tổng thống tại Đại học Rice (Mỹ).

"Họ hạn chế công kích lẫn nhau. Nhưng sau hậu trường, họ tậu cách thức phá lẫn nhau. Tôi không thấy phương pháp nào để người Mỹ hưởng lợi trong khoảng việc đó", Brinkley nói tiếp.

Sự sốt sắng được can thiệp vào chính sự của ông Trump là trái ngược với Obama thời ông vừa trúng cử nhưng không hề chưa có tiền lệ trong lịch sử Mỹ.

CNN cho nhân thức năm 2008, ít lâu sau khi Obama đắc cử, tổng thống George W. Bush mời người kế nhiệm tới tham gia cuộc họp của đội ngũ G20 tại Washington. Các cộng sự của Obama đánh giá rằng sự hình thành của tổng thống tân cử có thể gửi một thông điệp trái ngược đến các bằng hữu của Mỹ. Nhóm của Obama khi đó đang phác thảo một chính sách kinh tế khác hẳn với Bush.

Ngược với Obama, Richard M. Nixon đã gửi 2 thân tín Henry A. Kissinger và Robert Ellsworth đến gặp các quan chức Xô Viết để chuyển quan điểm của ông về Hiệp ước không chung vũ khí hạt nhân, lúc ấy đang được tổng thống Lyndon B. Johnson xúc tiến.

New York Times phản hồi nhìn phổ biến, các tổng thống tân cử có thiên hướng hạn chế can thiệp vào chế độ của người tiền nhiệm khi họ chưa nhậm chức.

Cách đây không lâu, Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc vừa bỏ phiếu ưng chuẩn quyết nghị lên án việc Israel xây dựng các khu định cư trên bờ cõi Palestine. Mỹ, đồng chí lâu năm của Israel, đã bỏ phiếu trắng và không dùng quyền phủ quyết để chặn lại nghị quyết này.

Chính quyền Obama cảnh báo rằng việc Tel Aviv tiếp diễn xây khu định cư đã ngăn cản thời cơ đạt giải pháp nhị nhà nước để chấm dứt cuộc xung bỗng nhiên giữa Israel và Palestine. Tổng thống tân cử Donald Trump không nghĩ vậy.

Từ Twitter tới điện đàm với Tổng thống Người nào Cập

Lúc trước một ngày, Trump, thông qua Twitter - kênh phát ngôn yêu mến của ông, đã yêu cầu chính quyền Obama phủ quyết nghị quyết trên. Cần thiết hơn, đội ngũ của Trump đã chủ động liên hệ với giới chức Israel và Khách hàng nào Cập. Bạn nào Cập là nước biên soạn thảo nghị quyết lên án Israel.

Hàng ngũ của Trump đã can thiệp tham gia quá trình bỏ phiếu của chính quyền Obama tại Hội đồng Bảo an Liên Thích hợp Quốc. Ảnh: Getty.

Các quan chức Israel bật mí Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã địa chỉ với lực lượng của Trump để đòi hỏi trợ giúp khi biết rằng chính quyền Obama có thể sẽ "nhắm mắt xuôi tay" cho nghị quyết được duyệt y. Sau đó, Tổng thống tân cử Trump đã gọi cho Tổng thống Khách hàng nào Cập Abdel Fatah al-Sisi, dẫn đến việc chính Cairo cho hoãn phiên họp bỏ thăm duyệt quyết nghị ngày 22/12.

Đến ngày 23/12, New Zealand, Malaysia, Venezuela và Senegal - 4 nước đồng soạn thảo quyết nghị - vẫn kiên quyết triệu tập phiên họp bỏ thăm ưng chuẩn.

Sẽ khác sau 20/1

Sau khi quyết nghị được duyệt y, ông Trump viết trên Twitter: "Mọi chuyện với Liên Phù hợp Quốc sẽ khác, sau ngày 20/1". 

Các nhà quan sát phản hồi quyết nghị của Liên Hợp Quốc, vốn không đương nhiên các biện pháp trừng phạt, sẽ không tác động gì đến Israel, khác biệt khi Tel Aviv biết rằng Trump sẽ lên nắm quyền và xem Israel là bạn hữu cần thiết nhất, chẳng thể mất tại Trung Đông.

Chính quyền Obama cũng không ngồi im. "Quan điểm của chúng tôi là mỗi thời điểm chỉ có một tổng thống", New York Times dẫn lời Cố vấn An ninh Quốc gia Nhà Trắng Ben Rhodes.

"Tổng thống Obama vẫn là tổng thống Mỹ cho tới ngày 20/1 (năm sau). Mọi hành động của chúng tôi là một phần trong chính sách của Mỹ", ông Rhodes tuyên bố và thêm rằng họ "cam kết" Tổng thống tân cử Trump sẽ hành động khác sau khi ông nhậm chức.

Thế nhưng, chí ít giáo sư Brinkley nói đúng về việc Obama và Trump đang giảm thiểu đả kích nhau. Đúng mực hơn, kể trong khoảng sau ngày Trump thắng cử tổng thống Mỹ, cả ông và Obama đều dành cho nhau những lời tốt đẹp.

Tổng thống tân cử Mỹ liên tục nói rằng ông "thật sự thích Obama". Ngoài ra đó, Nhà Trắng báo cáo 2 vị tổng thống nhiều lần rỉ tai qua máy tính bảng với nhau.

24 giờ tấp nập của Donald Trump trên Twitter Chỉ trong một ngày, tổng thống thắng cử xáo trộn chính sách ngoại giao Mỹ, dấy lên nguy cơ về chiến tranh hạt nhân và làm cho công ty tranh bị Lockheed Martin thiệt thòi hàng triệu đô la Mỹ.

4 cú máy tính bảng của Trump khiến giới ngoại giao chấn động Việc Trump nhận cuộc gọi của lãnh đạo Đài Loan hoặc không tiếc lời ca tụng những lãnh đạo gây tranh biện như tổng thống Philippines, thủ tướng Pakistan... khiến phổ biến người khiếp sợ.

Tham khảo thêm: máy bơm định lượng

Chia Sẻ