Phương pháp dạy sử liên tục hỏi - đáp, tương tác giúp học sinh hứng thú - Ảnh: NHƯ HÙNG
Tiết học do giáo viên Nguyễn Viết Đăng Du (môn sử) và Nguyễn Thị Thu Thủy (môn văn) giảng dạy tại Trường THPT Lê Quý Đôn (TP.HCM) sáng 7-11.
Áo yếm có khởi thủy từ đâu?
"Theo clip chúng ta vừa xem, vùng đất đầu tiên của người Việt có tên là..." - thầy Du đặt câu hỏi. "Dạ, là Âu Lạc". Thầy Du: "Là Lĩnh Nam (cả hội trường cười ồ). Thủ lĩnh trước tiên của đất Lĩnh Nam là Kinh Dương Vương. Đại trượng phu của Kinh Dương Vương là Sùng Lãm, lấy tên là Lạc Long Quân. Lạc Long Quân sau này gặp gỡ bạn nào nhỉ?" - "Dạ, Âu Cơ". "Đúng rồi. Lạc Long Quân gặp Âu Cơ rồi kết hôn vợ chồng, hình thành bọc trăm trứng...".
"Thời kỳ văn hóa Đông Sơn người Việt ta đã chế tác ra một loại nhạc cụ nổi tiếng toàn khu vực. chậm triển khai là gì các con?" - cả hội trường đáp lại: "Dạ, trống đồng".
Thầy Du giải nghĩa: "Đây là trống đồng (màn hình hiện ra hình ảnh trống đồng ở nhiều góc độ) thời Đông Sơn. Khi đánh lên tiếng trống rất vang và to. Sự tinh xảo trong quá trình đúc đồng được bộc lộ ở thân và mặt trống.
Bề mặt trống có khắc những hình biểu hiện đời sống ý thức của người Việt: những con chim lạc, ở giữa là hình mặt trời, trên bốn góc của trống đồng có bốn con vật liên quan tới đời sống nông nghiệp của cư dân. ngừng thi côngĐây là con gì, người nào biết?" - "Dạ thưa thầy, con trâu ạ" - "Sai" - "Dạ, là con bò ạ" - "Con heo ạ" - "Con cá ạ" - "Con cóc ạ"...
Thầy Du reo lên: "Khách hàng nào vừa nói con cóc? Đúng là con cóc (các học sinh "ồ" lên đầy quá bất ngờ). Trong văn học bình dân chúng ta đã từng đọc câu chuyện con cóc thường nghiến răng khi trời sắp mưa, đúng không nào? Thế mới nói con cóc có can hệ đến đời sống của người Việt cũ kĩ".
"Chúng ta chuyển sang phần bộ cánh. Đặc thù y phục của người Việt cổ lỗ là những phần nào biểu lộ giới tính thì che thật kì khôi. Những phần không bộc lộ giới tính thì hở tối đa.
Khố bỏ ra cho nam, áo yếm bỏ ra cho nữ đã biểu lộ rất rõ đặc trưng này (màn hình hình thành hình ảnh những người đại trượng phu mặc khố rồi tới những cô gái mặc yếm).
Áo yếm có duyên do trong khoảng thời Việt cũ kĩ ở nước ta, có nét đặc trưng rất riêng của người Việt chứ chẳng phải có nguyên cớ từ nước nào khác nha các con".
Nói rồi thầy Du thể hiện sự quan trọng: "Tuy nhiên, áo yếm chỉ là bộ cánh trong mái nhà. Khi ra ngoài, các cô gái khoác thêm chiếc áo gọi là áo cánh. Váy thì dài ngang gối, không quá ngắn và không quá dài".
Lúc này sinh viên khởi đầu chăm chú nhìn lên màn hình xem clip về duyên do và đặc điểm y phục của người Việt cũ kĩ...
Những phút chốc lắng đọng
Chúng tôi dùng phương tiện dạy học trực quan như phiên bản đồ, hình ảnh, clip; rèn luyện kỹ năng diễn xuất, kể chuyện, tường thuật; tự tín, hợp tác, lắng tai hăng hái, giới thiệu nghĩ suy, ý tưởng, lập mưu hoạch, làm cho việc nhóm… cho sinh viên"
Cô Nguyễn Thị Thu Thủy
Ngoài những phút sôi động, tiết học còn để lại sự lắng đọng cho học sinh suy ngẫm. Nhất là khi thầy Du giảng đến phần tôn giáo: "Tín ngưỡng của người Việt là sùng bái tự nhiên, thờ cúng tổ tiên và các vị nhân vật. Đây là ý kiến khác biệt của người Việt: khi ông bà chúng ta tắt hơi ko phải mất tích mãi mãi mà chỉ đi qua một "miền nhớ".
Sự sống của tiên sư chúng ta tiếp tục được duy trì bởi niềm nhớ nhung của đứa ở lại. Hằng năm, đến ngày ông bà tắt thở, con cháu tập hợp lại thắp một nén hương để tưởng nhớ. Chừng nào nén hương còn được thắp lên thì ông bà chúng ta vẫn còn tiếp tục sống ở "miền nhớ" đó. Vì thế con cháu phải có nhiệm vụ thắp một nén hương để tưởng nhớ ông bà...".
Lớp học đang tấp nập đột nhiên lắng lại. Vài nữ sinh rơm rớm nước mắt. Minh Thư - học sinh lớp 10A6 - san sẻ: "Học sử hôm nay em mới hiểu tận tường về ý nghĩa của những ngày giỗ ông bà. Có nắm bắt mới trân trọng...".
Một nam sinh buộc phải không nêu tên cũng nói: "chậm triển khai giờ em thường tậu bí quyết lẩn tránh những đám giỗ trong mái nhà vì đông người, xô bồ, mỏi mệt. Hôm nay mới hiểu hết về nó. Em thấy hối hận quá...".
ngừng thi côngĐây còn là khi thầy Du giảng về phong tục - tập quán của người Việt cũ kĩ: "Là ăn trầu, nhuộm răng đen và xăm mình. Bạn nào biết vì sao phải nhuộm răng đen?" - một học sinh trả lời: "Dạ để ngụy trang cái dơ dáy" - "Hoàn toàn sai lầm. Sau mỗi tập quán của tiên sư cha đều có một suy nghĩ rất sâu sắc.
Tiên nhân ta cho rằng chúng ta là loài người, chúng ta phải cao hơn các con vật. Gần như các loài vật đều có một điểm phổ biến là răng trắng. Chúng ta là loài người phải nhuộm răng đen" - cả hội trường tròn xoe mắt không thể tinh được...
Khi tiết học xong xuôi, một hàng ngũ sinh viên nữ đãi đằng với nhau: "Trước đó, chính mình cứ nghĩ áo yếm có nguyên cớ từ TQuốc" - "Tui cũng nghĩ vậy" - "Bữa nay học sử mới sáng ra phổ biến nhân tố, thấy tự hào về đất nước - con người vn quá...".
Diễn hoạt cảnh để học văn
Học sinh diễn hoạt cảnh trong môn văn - Ảnh: NHƯ HÙNG
Sau phần lịch sử của thầy Du, học sinh có những giây khắc cười sảng khoái với hoạt cảnh của môn văn học dân dã như Sự tích trầu cau; Sự tích bánh bác bỏ, bánh giầy; Sơn Tinh - Thủy Tinh... do học sinh trong lớp biểu hiện.
Ở tiết học "Duyên cớ đất Việt" liên môn văn - sử, giáo viên dạy cho hơn 100 sinh viên của bốn lớp 10 và hơn 50 sinh viên thuộc ba lớp 10 khác nhập cuộc diễn xuất trong các hoạt cảnh.
Nội dung bài dạy được tích thích hợp trong chủ đề: SGK ngữ văn 10 - bài "Tổng thể văn chương bình dân" và bài "Các non sông cổ điển trên quốc gia vn", phần Tổ quốc Văn Lang - Âu Lạc, SGK lịch sử 10.
0 nhận xét: